بسته بندی مواد غذایی
بسته بندی مواد غذایی از جمله سازوکار و مکانیزم هایی است که بر خلاف آن چه نشان می دهد، از اهمیت و حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. همه می دانیم که مواد غذایی با سلامتی انسان و در ادامه ی آن، جامعه سروکار دارد و همین سبب می شود تا اهمیت آن دو چندان شود.
به دلیل حساسیت مواد غذایی، استعداد بالای آن ها برای فاسد شدن و آسیب پذیری نسبت به دگرگونی های محیطی، لازم است تا فرآیند تولید و بسته بندی این گونه مواد، با دقت بالا و توسط سازوکار های مطمئن و سلامت انجام گیرد که البته بسته بندی مکانیزه نیز پاسخی است به این نیاز که اگر درست انجام نگیرد، دستاوردی خلاف آن چه باید خواهد داشت.
مقاله ی پیش روی نگارنده نیز زمینه ای فراهم می کند تا بهتر و بیشتر به این مهم بپردازیم و بر نقطه های تاریک از جنبه های مختلف آن، نور بتابانیم. تامین تازگی و طراوت مواد غذایی، جلوگیری از آلودگی کالا و پیش گیری از دستکاری و جعل داده های ثبت شده بر روی کالا و بسته بندی، محور هایی هستند که نگارنده به آن ها می پردازد.
تازگی
مواد غذایی از جمله آسیب پذیر و حساس ترین ماده هایی هستند که در جهان وجود دارد. اندکی رطوبت، اندکی هوا، آلودگی و بروز جانور و حشره های موذی کافی است تا همه ی خاصیت یک کالای غذایی را نابود کند و آن را از بین ببرد. پس نگه داری و تامین تازگی ماده های غذایی، از جمله شرط و پیش نیاز های مهمی است که باید در بسته بندی و چاپ بسته بندی مواد غذایی رعایت شود. جنس ماده ی به کار رفته در بسته بندی، از جمله فاکتور هایی است که در تحقق یافتن یا نیافتن این مهم، نقش حیاتی دارد. این فاکتور در خصوص ماده های غذایی هم چون سبزی و نمونه های مشابه، اهمیت بیشتری می یابد.
دستکاری
بسته بندی مواد غذایی باید نسبت به هر گونه دستکاری، تجاوز و استفاده ی عامل دیگری غیر از مصرف کننده، مصون و ایزوله باشد. اگر مشتری و مصرف کننده اندکی نسبت به ایمن بودن بسته بندی در برابر دخالت شخص سومی غیر از تولید کننده و مصرف کننده حساس شود، اعتبار و ارزش کالا و البته سازمان برای بلند مدت خدشه دار خواهد شد که البته خسارت های مالی خود سخنی دیگر دارد.
هم چنین بسته بندی باید نسبت به جعل حساس و ایمن باشد. منظور از جعل، هر گونه دستکاری کردن داده، رقم و آمار های ثبت شده بر روی بسته بندی است. چه بسیار انسان و حتی تولید کننده های فرصت طلبی که با دست بردن در تاریخ انقضا، قیمت و دیگر داده های بسته بندی کالای غذایی، اعتبار و ارزش یک تولید کننده را برای همیشه به پرسش می کشند.
آلودگی
کالا مسیری بس طولانی را از کارخانه (از دست تولید کننده)، تا رسیدن به خانه (دست مشتری) می پیماید. پس بسته بندی باید به گونه ای باشد که افزون بر حفاظت از سلامت کالا در مسیر یاد شده، بتواند از بروز و نفوذ هر گونه آلاینده (هوایی، فیزیکی و زیستی)، به درون بسته بندی و کالای غذایی درون آن، جلوگیری کند.
در پایان باید یادآور شویم که بر خلاف آن چه عموم مردم و شاید برخی از تولید کننده ها می پندارند، فرآیند چاپ و بسته بندی مواد غذایی، از جمله فرآیند های حساس، مخاطره آمیز و البته پر هزینه و پر چالش است که هر گونه سهل انگاری، کوتاهی و بی توجهی در انجام آن، هزینه و ضرر های زیادی را در ابتدا متوجه تولید کننده و سپس جامعه خواهد کرد. گرچه ارزش دادن به این مهم، سبب افزایش اعتبار کالا نزد مشتری و به دنبال آن حمایت مشتری از کالا و تولید کننده خواهد شد.
برای دانلود فایل مقاله ی �بسته بندی مواد غذایی و خوراکی�، بر لینک زیر کلیک کنید.
دستگاه های بسته بندی مواد غذایی
با وجود فراگیر بودن مواد غذایی در زندگی روزمره ی انسان ها، عموم مردم درک و دریافت چندانی از چگونگی ساخت و تولید این بسته بندی ها ندارند. نگارنده بر این باور است که پی بردن به چگونگی تولید و ساخت این جعبه ها و بسته بندی ها، نه تنها به مشتری ها در خرید بهتر کمک می کند، که سازنده را نیز آگاه می سازد تا بسته بندی های بهتر و با کیفیت تری به بازار و مصرف کننده عرضه کند. به همین توجیه، در این نگاشته بر آن شدیم تا به تحلیل و بررسی دستگاه های بسته بندی مواد غذایی بپردازیم.
بسته بندی به غذا بستگی داره
مواد غذایی از ماده، روش و شیوه های مختلفی پخته و تولید می شوند. به همین دلیل، بسته به ماده های به کار رفته و نوع غذا، شیوه ی بسته بندی متفاوتی برای هر ماده ی غذایی در نظر گرفته می شود که البته هر یک دستگاه و ابزار های خاصی را به کار می گیرند و ماندگاری هر بسته بندی، با دیگر بسته بندی ها متفاوت خواهد بود. برای نمونه، گوشت، فرآورده های پروتئینی و دیگر ماده های غذایی تازه و یخ زده، به سبب ویژگی های شیمیایی شان، استعداد بالایی برای فاسد شدن دارند و همین سبب می شود تا از بسته بندی به خصوصی که از نفوذ هوا به درون بسته پیش گیری می کند، استفاده شود.
در ادامه به تحلیل و بررسی دستگاه های به کار رفته برای هر یک از بسته بندی ها می پردازیم.
دستگاه بسته بندی وکیوم: این دستگاه بیشتر برای بسته بندی های مواد غذایی پروتئینی، و دیگر ماده های غذایی که نسبت به نفوذ هوا به درون بسته بندی حساس هستند، استفاده می شود.
درون ماده های غذایی، میکرو ارگانیسم های هوازی وجود دارند که سبب تلف شدن سریع ماده های غذایی می شوند. بسته بندی وکیوم، با مانع شدن از بروز و نفوذ هوا درون بسته ی ماده ی غذایی، مانع از رشد ارگانیسم های یاد شده می شود و یا در بد ترین حالت، آهنگ رشد و پدیدار شدن آن ها را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. بسته بندی وکیوم، سبب افزایش عمر ذخیره سازی محصولات غذایی می شود و به آن ها کمک می کند تا بتوانند برای بلند مدت در فریزر، یخچال و سرد خانه ی فروشگاه و محل ذخیره شان، ماندگار و پایدار بمانند و به سلامت به دست مشتری برسند.
بسته بندی بیسکویت
دما از جمله عامل هایی است که در همه ی گونه های بسته بندی، به ویژه بسته بندی بیسکویت کاربرد دارد. به همین دلیل، به طور معمول برای بسته بندی بیسکویت و کنترل دقت برای دست یافتن به دمای مطلوب، از کنترل الکترونیکی دیجیتال دما استفاده می شود که نقش مهم و موثری در حفظ طراوت و تازگی ماده های غذایی دارد.
این دستگاه ها بیشتر برای غلات، حبوبات، پودر شیر، شکر و ماده های غذایی از این دست به کار می رود و در کشور هایی هم چون چین، طرفدار بسیاری دارد. این گونه ی بسته بندی چندان ظرافت و تکنیک های خاصی ندارد.
این ماشین ها برای محصور کردن بسته بندی و اتصال سیم های فلزی بسته بندی به کار می روند. هم چنین گونه های دیگر این نوع ماشین ها برای بسته بندی شربت، آبمیوه و مواد غذایی نوشیدنی به کار می رود. این دستگاه نه به شکل مجزا که در کنار دیگر دستگاه ها کاربرد دارد.
ماشین های انباشت
ماشین های انباشت، ماشین هایی هستند که در کنار دستگاه هایی برای قرار دادن درپوش بر روی ظرف و بسته بندی مواد غذایی به کار می روند.
هم چنین از این دستگاه ها برای پر کردن منظم مواد غذایی نیز استفاده می شود.
در این مقاله به پنج مورد از مهم ترین دستگاه های بسته بندی مواد غذایی پرداختیم. با این حال نباید فراموش کنیم که هم زمان با پیشرفت تکنولوژی، این دستگاه ها نیز پیشرفته می شوند و هر روز بر کارکرد و امکانات آن ها افزوده می گردد و همین دلیلی است برای این که پیوسته به مطالعه در خصوص این دستگاه ها بپردازیم.
برای دانلود فایل مقاله ی «دستگاه های بسته بندی غذایی چگونه هستند و چه کاربرد هایی دارند؟»، بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی «دستگاه های بسته بندی غذایی چگونه هستند و چه کاربرد هایی دارند؟»
از اهمیت بسته بندی در زمینه های مختلف، بسیار بحث کرده ایم و به آن ها پرداخته ایم. در مقاله های پیشین، به ضرورت و اهمیت بسته بندی در مارکتینگ، بازاریابی، فروش و جذب مشتری پرداختیم. دانستیم که بسته بندی هم پا با بازاریاب و نماینده ی فروش، در فروش کالا موثر است و در صورت قدرتمند و نافذ بودن، می تواند تا میزان قابل توجهی هزینه ی بازاریابی را کاهش دهد.
از سویی دیگر، به اهمیت دیدگاه و ارزیابی مشتری نسبت به طراحی و بسته بندی کالا آگاه شدیم و پی بردیم که بر خلاف باور رایج، بسته بندی باید بر اساس میل و سلیقه ی مشتری انجام شود.
جمله ی آن چه یاد شد، دال بر این است که کسب دانش و آگاهی درباره ی بسته بندی، یکی از پیش نیاز های ضروری برای موفقیت در این زمینه است. در راستای همین دغدغه، نگارنده بر آن شد تا موضوع و هدف این مقاله را به سمت گونه های مختلف بسته بندی بر اساس ماده های اولیه ی به کار رفته سوق دهد.
بسته های فلزی، همان گونه که از نام و ماده ی به کار رفته در آن مشخص است، بیشتر برای کالا های فلزی، سنگین و صنعتی به کار می رود. عمده ی کالا هایی که در این گروه بسته بندی قرار می گیرند، کالا های صنعتی، فلزی و مواد غذایی هستند.
این گونه ی بسته بندی در سال 180 میلادی، توسط شخصی به نام نیکلا اپرت و برای ساخت قوطی های نگه دارنده ی ماده های غذایی به کار رفت. رفته رفته این شیوه گسترش یافت و در قرن بیستم (انقلاب صنعتی)، به شیوه و گونه ی امروزی اش تبدیل شد. از ویژگی های این بسته بندی می توانیم به مدت بالای نگه داری مواد غذایی در آن و کاهش ضایعات اشاره کنیم. هم چنین این شیوه ی بسته بندی از جمله روش های مرسوم و رایج برای نگه داری غذا و میوه در موقعیت های بحرانی هم چون سیل، جنگ، زلزله و آتش سوزی، می باشد.
از قدیمی ترین روش های بسته بندی، می توان به بسته بندی با استفاده از مواد شیشه ای اشاره کرد. قدمت این روش به هزار ها سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. این روش برای نگه داری، خرید و فروش ماده های غذایی هم چون مربا، ترشی، غذا های پخته شده و انواع کیک و شیرینی، به کار می رفت.
بسته بندی با استفاده از مواد سلولوزی
هم چون مورد پیشین، این روش هم از کهن ترین روش های بسته بندی است که قدمت آن به زمان تولید کاغذ از پاپیروس در مصر باستان باز می گردد. در کشور ایران نیز نخستین کارخانه ی تولید کاغذ، در دهه ی 30 خورشیدی احداث و راه اندازی شد. از زمان ابداع این روش، همواره از آن برای انتقال ماده های کاغذی هم چون نامه، لباس و برخی از ماده های غذایی (نان، کیک، برنج، گندم) استفاده شده است.
با گسترش یافتن صنعت پلاستیک در قرن نوزدهم، رفته رفته پای مواد اولیه و ماده ای چون اتیلن به صنعت بسته بندی باز شد. این مواد که همه از خانواده ی مواد پتروشیمی بودند، عایق حرارتی خوبی به شمار می رفتند و همین سبب شد تا کارکرد و جایگاه ویژه ای در صنعت بسته بندی بیابند. پلاستیک، پلی اتیلن، نایلون، پلی پروبیلن و دیگر فرآورده های نفتی، پیش قراول صنعت بسته بندی مواد مختلف به ویژه مواد غذایی به شمار می روند.
با نگاهی به مطلب های یاد شده و در نظر گرفتن شرایط امروز جامعه، در می یابیم که مواد سلولوزی و پتروشیمی، هم چنان در صدر جدول مواد اولیه ی مورد استفاده برای بسته بندی هستند. کاغذ کرافت، کیسه های برنج، کاپ کیک، هد رست، کیسه نمک، کیسه و بسته بندی خشکبار، سفره های پلاستیکی و نایلون و نایلکس، همه گونه هایی از بسته بندی هستند که از فرآورده های سلولوزی و پتروشیمی پدید آمده اند. با این حال فراموش نکنیم که بسته بندی با استفاده از شیشه و مواد فلزی نیز هم چنان از محبوبیت و کاربرد تعریف شده ای برخوردار است.
برای دانلود فایل مقاله ی «انواع بسته بندی بر اساس مواد اوله چه هستند؟»، بر لینک زیر کلیک کنید.
کاغذ کرافت از جمله کاغذهای شناخته شده است که نقش حیاتی و پررنگی در صنعت چاپ و بسته بندی دارد و مدت هاست که برای چاپ و بسته بندی کاور مواد غذایی مختلف از جمله کیک و شیرینی و ساندویچ، از آن استفاده می شود و همین سبب شده تا از کاغذ کرافت به عنوان یکی از مهم ترین کاغذ های موجود در صنعت چاپ و بسته بندی یاد شود.
با وجود جایگاه مهم و اثرگذار کاغذ کرافت در صنعت چاپ و بسته بندی و نقش حیاتی که در صنعت غذایی ایفا می کند، این کاغذ چندان در میان عموم و مصرف کننده های مختلف از جمله مصرف کننده های کیک و شیرینی و ساندویچ، شناخته شده نیست. به همین دلیل نگارنده بر آن شد تا به بهانه ی این مقاله، به معرفی و تلحیل کاغذ کرافت و ویژگی های این کاغذ، به مخاطب و خواننده بپردازد.
در این مقاله به بیان تاریخچه ای از کاغذ کرافت می پردازیم و دیگر موضوع های مرتبط با این کاغذ را در مقاله های بعدی پیگیری می کنیم.
کاغذ کرافت چگونه تولید شد؟
اگر به واژه ی کرافت دقت کنیم، شاید تا میزانی بتوانیم به ماهیت و خاستگاه این گونه ی کاغذ پی ببریم. کاغذ کرافت، همان گونه که از نام آن بر می آید، برای نخستین بار در آلمان و از راه فرآیندی شیمیایی به دست آمد.
بعد ها به دلیل وزن سبک این کاغذ، جنس آن و ویژگی هایش، بر آن شدند تا از کاغذ کرافت، به عنوان گزینه ای برای بسته بندی، پوشش و کاور مواد غذایی، به ویژه میوه، سبزیجات، کیک و شیرینی استفاده کنند. ساک کرافت هم از دیگر سازه هایی است که از کاغذ کرافت پدید می آید و همان گونه که یاد شد، نقش مهمی در بسته بندی و حمل و نقل مواد غذایی از جمله ماهی و نمونه های مشابه دارد.
جنس و رنگ کاغذ کرافت
کاغذ کرافت کاغذی نازک و نسبت به دیگر کاغذ های مورد استفاده برای بسته بندی، از وزن کم تری برخوردار است. کاغذ کرافت به طور عمده در دو رنگ قهوه ای و نخودی تولید و عرضه می شود و عمده ی محبوبیت و شهرتش را نیز وام دار رنگ های زیبایش است.
گونه های مختلف کاغذ کرافت چه هستند؟
گرچه آلمان زادگاه و آمدگاه کاغذ کرافت بود، ولی هم چون هر ابداع و نوآوری دیگری، این مورد نیز در مرزهای ژرمن محدود نشد و توانست راه خود را به فراتر از مرز ها و میان دیگر کشور و ملت ها باز کند.
انواع کاغذ های کرافت بر اساس تولید کننده:
کاغذ کرافت هندی: این مورد از کاغذ های کرافت، در کشور هند تولید و عرضه می شوند. همان گونه که می دانید، هند از جمله کشور هایی است که مصرف و توزیع مواد غذایی در آن، از گردش بالایی برخوردار است و روشن است که هرچه صنعت مواد غذایی غنی تر باشد، کاغذ کرافت نیز از تقاضای بالایی برخوردار خواهد بود.
کرافت ژاپنی: این کاغذ کرافت در ژاپن تولید می شود و هم چون مورد پیشین، گسترش و رونق ماهی و ماهی گیری، نقش موثری در افزایش تقاضا نسبت به این گونه ی کالایی داشته است.
کرافت روسی و آلمانی: کاغذ های کرافت روسی و آلمانی، از دیگر نمونه های کاغذ کرافت هستند. از میان همه ی نمونه های یاد شده ی بالا، کاغذهای کرافت آلمانی از کیفیت بالاتری برخوردار هستند که البته پیشینه ی صنعتی آلمان در آن بی تاثیر نیست.
کاغذ کرافت ایرانی
خوشبختانه در کشور عزیزمان ایران نیز کاغذ های کرافت تولید و عرضه می شود که البته کیفیت و ویژگی های خاص خود را دارد که در مقاله های آتی به آن خواهیم پرداخت.
برای دانلود فایل مقاله ی «کاغذ کرافت چیست؟ کاغذ کرافت چه ویژگی هایی دارد؟»، بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی «کاغذ کرافت چیست؟ کاغذ کرافت چه ویژگی هایی دارد؟».
این مقاله به موضوع نوین «بسته بندی سبز» و جایگاه آن در بازار یابی می پردازد. نظر به تازه بودن موضوع و دغدغه ی مقاله، پیش از هر چیز لازم است ابتدا نگاهی بر ترکیب «بسته بندی سبز» و تحلیل آن داشته باشیم تا خواننده بیشتر با این موضوع آشنا شود و بهتر بتواند چالش و مطلب های یاد شده را درک نماید.
بسته بندی یکی از سه گانه های بازاریابی است. سه عامل تمایز، خلاقیت و بسته بندی، سه وجه بازاریابی را تشکیل می دهند. در خصوص بسته بندی نگارنده مطلب و مقاله های متعدد و گوناگونی نگاشته است که می توانید به آن ها مراجعه کنید. با این حال برای ارائه ی تعریفی کلی ، باید این طور گفت که بسته بندی، پوشش و نمای بیرونی کالا است که وظیفه ی خطیر نگه داری و البته بازاریابی کالا را بر عهده دارد.
سبز، واژه ای است که نگارنده آن را از ترکیب «بازاریابی سبز» وام گرفته است. بازاریابی سبز به گونه ای بازاریابی اطلاق می شود که تمرکز زیادی بر حفظ محیط زیست، کاهش آلاینده ها و استفاده ی بهینه از ماده های اولیه برای تولید کالا و بسته بندی آن ها دارد. پیدایش و رشد بازاریابی سبز را می توان به گسترش دانش بشر و آگاه شدن بشر نسبت به ضرر و خطر های استفاده از ماده های شیمیایی و ماده های اولیه ی تجدید ناپذیر در تولید کالا یاد کرد.
بسته بندی سبز از ترکیب دو پاراگراف پیشین پدید آمده است. بسته بندی سبز بر گونه ای از بسته بندی اشاره می کند که در آن، نه تنها از مواد اولیه ی دوست محیط زیست و یا کم خطر برای محیط زیست استفاده شده است، که پس از استفاده از کالا نیز می توان بسته بندی را برای دیگر هدف ها و کارکرد ها به کار گرفت.
با گسترش صادرات و تجارت جهانی، رفته رفته بحث انتقال کالا و صادرات و واردات کالا به دیگر کشور ها پدید آمد. در همین فرآیند، صادر کننده ها و به تبع آن دیگر کارگزار های مربوطه هم چون دانشمندان و حامیان محیط زیست، به اثر و پیامد ها ین نامطلوب بسته بندی و کالا های غیر قابل باز یافت یا دیر باز یافت بر محیط زیست پی بردند. برای نمونه، روزانه میلیون ها کالا در بسته بندی های مختلف و با استفاده از مواد اولیه ی متفاوت و البته تغییر قابل باز یافت، از مسیر های دریایی، هوایی و زمینی مختلف به سراسر جهان فرستاده می شود و همین عامل می تواند آسیب، خسارت و پیامد های جبران ناپذیری برای مردم و البته محیط زیست داشته باشد.
حمل و نقل کالا در مسافت های طولانی چطور باعث آسیب رساندن به محیط زیست می شود؟
تصور کنید که قرار است کالایی را از کارخانه ای نزدیک محل سکونت خود خریداری کنید، در این حالت شما به بسته یا پلاستیکی برای بسته بندی و حمل کلا نیاز خواهید داشت. حال تصور کنید که کالایی را از فروشگاهی اینترنتی در کشوری دیگر خریداری می کنید. در این حالت کالا باید بسته بندی شود، به کشتی منتقل شود، از مرز کشور عبور کند و پس از طی کردن مسافتی به دست شما برسد. همین موضوع بر بسته بندی کالا اثر می گذارد و باعث می شود تا بسته بندی های متعدد و البته مقاوم تری به کار گرفته شوند.
عامل یاد شده سبب شد تا نوعی دغدغه ی جهانی برای مقابله با این موضوع میان مردم شکل بگیرد که در آینده و در محافل آکادمیک و پژوهشی، با نام "بازاریابی سبز" شناخته شد. بسته بندی سبز هم از دل این شاخه سر برآورد و رشد کرد.
بسته بندی سبز (بسته بندی ماندگار)
بسته بندی سبز به فرآیندی اشاره دارد که در آن بسته بندی کالا، با کم ترین میزان انرژی و با استفاده از روش و موادی که کم ترین میزان آسیب و ضرر را برای محیط زیست دارند، انجام می شود. در این روش، موادی قابل باز یافت، دوست محیط زیست و بهینه، استفاده می شوند.
در مقاله ی بعدی به تحلیل جامع بسته بندی سبز، ماده های به کار رفته در آن و راه کار های مرسوم برای این نوع بسته بندی می پردازیم.
برای دانلود فایل مقاله ی «بسته بندی سبز چیست و چه جایگاهی در بازاریابی دارد؟ (1)»، بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی «بسته بندی سبز چیست و چه جایگاهی در بازاریابی دارد؟ (1)»