بسته بندی مواد غذایی
بسته بندی مواد غذایی از جمله سازوکار و مکانیزم هایی است که بر خلاف آن چه نشان می دهد، از اهمیت و حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. همه می دانیم که مواد غذایی با سلامتی انسان و در ادامه ی آن، جامعه سروکار دارد و همین سبب می شود تا اهمیت آن دو چندان شود.
به دلیل حساسیت مواد غذایی، استعداد بالای آن ها برای فاسد شدن و آسیب پذیری نسبت به دگرگونی های محیطی، لازم است تا فرآیند تولید و بسته بندی این گونه مواد، با دقت بالا و توسط سازوکار های مطمئن و سلامت انجام گیرد که البته بسته بندی مکانیزه نیز پاسخی است به این نیاز که اگر درست انجام نگیرد، دستاوردی خلاف آن چه باید خواهد داشت.
مقاله ی پیش روی نگارنده نیز زمینه ای فراهم می کند تا بهتر و بیشتر به این مهم بپردازیم و بر نقطه های تاریک از جنبه های مختلف آن، نور بتابانیم. تامین تازگی و طراوت مواد غذایی، جلوگیری از آلودگی کالا و پیش گیری از دستکاری و جعل داده های ثبت شده بر روی کالا و بسته بندی، محور هایی هستند که نگارنده به آن ها می پردازد.
تازگی
مواد غذایی از جمله آسیب پذیر و حساس ترین ماده هایی هستند که در جهان وجود دارد. اندکی رطوبت، اندکی هوا، آلودگی و بروز جانور و حشره های موذی کافی است تا همه ی خاصیت یک کالای غذایی را نابود کند و آن را از بین ببرد. پس نگه داری و تامین تازگی ماده های غذایی، از جمله شرط و پیش نیاز های مهمی است که باید در بسته بندی و چاپ بسته بندی مواد غذایی رعایت شود. جنس ماده ی به کار رفته در بسته بندی، از جمله فاکتور هایی است که در تحقق یافتن یا نیافتن این مهم، نقش حیاتی دارد. این فاکتور در خصوص ماده های غذایی هم چون سبزی و نمونه های مشابه، اهمیت بیشتری می یابد.
دستکاری
بسته بندی مواد غذایی باید نسبت به هر گونه دستکاری، تجاوز و استفاده ی عامل دیگری غیر از مصرف کننده، مصون و ایزوله باشد. اگر مشتری و مصرف کننده اندکی نسبت به ایمن بودن بسته بندی در برابر دخالت شخص سومی غیر از تولید کننده و مصرف کننده حساس شود، اعتبار و ارزش کالا و البته سازمان برای بلند مدت خدشه دار خواهد شد که البته خسارت های مالی خود سخنی دیگر دارد.
هم چنین بسته بندی باید نسبت به جعل حساس و ایمن باشد. منظور از جعل، هر گونه دستکاری کردن داده، رقم و آمار های ثبت شده بر روی بسته بندی است. چه بسیار انسان و حتی تولید کننده های فرصت طلبی که با دست بردن در تاریخ انقضا، قیمت و دیگر داده های بسته بندی کالای غذایی، اعتبار و ارزش یک تولید کننده را برای همیشه به پرسش می کشند.
آلودگی
کالا مسیری بس طولانی را از کارخانه (از دست تولید کننده)، تا رسیدن به خانه (دست مشتری) می پیماید. پس بسته بندی باید به گونه ای باشد که افزون بر حفاظت از سلامت کالا در مسیر یاد شده، بتواند از بروز و نفوذ هر گونه آلاینده (هوایی، فیزیکی و زیستی)، به درون بسته بندی و کالای غذایی درون آن، جلوگیری کند.
در پایان باید یادآور شویم که بر خلاف آن چه عموم مردم و شاید برخی از تولید کننده ها می پندارند، فرآیند چاپ و بسته بندی مواد غذایی، از جمله فرآیند های حساس، مخاطره آمیز و البته پر هزینه و پر چالش است که هر گونه سهل انگاری، کوتاهی و بی توجهی در انجام آن، هزینه و ضرر های زیادی را در ابتدا متوجه تولید کننده و سپس جامعه خواهد کرد. گرچه ارزش دادن به این مهم، سبب افزایش اعتبار کالا نزد مشتری و به دنبال آن حمایت مشتری از کالا و تولید کننده خواهد شد.
برای دانلود فایل مقاله ی �بسته بندی مواد غذایی و خوراکی�، بر لینک زیر کلیک کنید.
از اهمیت بسته بندی در زمینه های مختلف، بسیار بحث کرده ایم و به آن ها پرداخته ایم. در مقاله های پیشین، به ضرورت و اهمیت بسته بندی در مارکتینگ، بازاریابی، فروش و جذب مشتری پرداختیم. دانستیم که بسته بندی هم پا با بازاریاب و نماینده ی فروش، در فروش کالا موثر است و در صورت قدرتمند و نافذ بودن، می تواند تا میزان قابل توجهی هزینه ی بازاریابی را کاهش دهد.
از سویی دیگر، به اهمیت دیدگاه و ارزیابی مشتری نسبت به طراحی و بسته بندی کالا آگاه شدیم و پی بردیم که بر خلاف باور رایج، بسته بندی باید بر اساس میل و سلیقه ی مشتری انجام شود.
جمله ی آن چه یاد شد، دال بر این است که کسب دانش و آگاهی درباره ی بسته بندی، یکی از پیش نیاز های ضروری برای موفقیت در این زمینه است. در راستای همین دغدغه، نگارنده بر آن شد تا موضوع و هدف این مقاله را به سمت گونه های مختلف بسته بندی بر اساس ماده های اولیه ی به کار رفته سوق دهد.
بسته های فلزی، همان گونه که از نام و ماده ی به کار رفته در آن مشخص است، بیشتر برای کالا های فلزی، سنگین و صنعتی به کار می رود. عمده ی کالا هایی که در این گروه بسته بندی قرار می گیرند، کالا های صنعتی، فلزی و مواد غذایی هستند.
این گونه ی بسته بندی در سال 180 میلادی، توسط شخصی به نام نیکلا اپرت و برای ساخت قوطی های نگه دارنده ی ماده های غذایی به کار رفت. رفته رفته این شیوه گسترش یافت و در قرن بیستم (انقلاب صنعتی)، به شیوه و گونه ی امروزی اش تبدیل شد. از ویژگی های این بسته بندی می توانیم به مدت بالای نگه داری مواد غذایی در آن و کاهش ضایعات اشاره کنیم. هم چنین این شیوه ی بسته بندی از جمله روش های مرسوم و رایج برای نگه داری غذا و میوه در موقعیت های بحرانی هم چون سیل، جنگ، زلزله و آتش سوزی، می باشد.
از قدیمی ترین روش های بسته بندی، می توان به بسته بندی با استفاده از مواد شیشه ای اشاره کرد. قدمت این روش به هزار ها سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. این روش برای نگه داری، خرید و فروش ماده های غذایی هم چون مربا، ترشی، غذا های پخته شده و انواع کیک و شیرینی، به کار می رفت.
بسته بندی با استفاده از مواد سلولوزی
هم چون مورد پیشین، این روش هم از کهن ترین روش های بسته بندی است که قدمت آن به زمان تولید کاغذ از پاپیروس در مصر باستان باز می گردد. در کشور ایران نیز نخستین کارخانه ی تولید کاغذ، در دهه ی 30 خورشیدی احداث و راه اندازی شد. از زمان ابداع این روش، همواره از آن برای انتقال ماده های کاغذی هم چون نامه، لباس و برخی از ماده های غذایی (نان، کیک، برنج، گندم) استفاده شده است.
بسته بندی با استفاده از مواد شیمیایی (پتروشیمی)
با گسترش یافتن صنعت پلاستیک در قرن نوزدهم، رفته رفته پای مواد اولیه و ماده ای چون اتیلن به صنعت بسته بندی باز شد. این مواد که همه از خانواده ی مواد پتروشیمی بودند، عایق حرارتی خوبی به شمار می رفتند و همین سبب شد تا کارکرد و جایگاه ویژه ای در صنعت بسته بندی بیابند. پلاستیک، پلی اتیلن، نایلون، پلی پروبیلن و دیگر فرآورده های نفتی، پیش قراول صنعت بسته بندی مواد مختلف به ویژه مواد غذایی به شمار می روند.
با نگاهی به مطلب های یاد شده و در نظر گرفتن شرایط امروز جامعه، در می یابیم که مواد سلولوزی و پتروشیمی، هم چنان در صدر جدول مواد اولیه ی مورد استفاده برای بسته بندی هستند. کاغذ کرافت، کیسه های برنج، کاپ کیک، هد رست، کیسه نمک، کیسه و بسته بندی خشکبار، سفره های پلاستیکی و نایلون و نایلکس، همه گونه هایی از بسته بندی هستند که از فرآورده های سلولوزی و پتروشیمی پدید آمده اند. با این حال فراموش نکنیم که بسته بندی با استفاده از شیشه و مواد فلزی نیز هم چنان از محبوبیت و کاربرد تعریف شده ای برخوردار است.
برای دانلود فایل مقاله ی «بسته بندی و انواع بسته بندی بر اساس مواد بسته بندی»، بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی «بسته بندی و انواع بسته بندی بر اساس مواد بسته بندی»