پلان اول
گرسنه می شویم. چند دقیقه بعد خود را در فروشگاهی بزرگ می یابیم. اندکی از طرح ها و بسته بندی های خوش آب و رنگ لذت می بریم ولی چون عجله داریم بی درنگ هر بسته ای که خوشایند چشم باشد و به دل نشیند، بر می داریم.
پلان دوم
کاور و بسته بندی زیبای خوراکی صد پاره شده و درون سطل زباله از نگون بختی خود گریه می کند. من و تو روی مبل دراز کشیده ایم و به تکنولوژی درود می فرستیم که تا این حد زندگی را بر ما ساده و البته "سریع" کرده است.
گفتیم که برنج نیست، ولی نه تا این حد...
در یکی از مقاله های پیشین به تحلیل جایگاه کیسه ی برنج و بسته بندی در تصمیم گیری مشتری برای خرید کالا پرداختیم و دانستیم که دامنه ی نفوذ تکنولوژی تا چه میزان زندگی را برای بشر ساده و بی زحمت کرده است. با این حال هم چون هر پدیده ی دیگری، این داستان روی تاریکی هم دارد که همواره از نگاه عموم جامعه دور مانده است. کافی است نگاهی به اپلیکیشن های متعددی که به عرضه ی سرویس های غذایی و تهیه ی غذا می پردازند نگاهی داشته باشید تا در یابید که تکنولوژی چگونه با کوتاه کردن زمان احساس نیاز و رفع نیاز، ما را عجول، بی تحمل و البته ناسپاس کرده است.
این کاهش فاصله ی میان احساس نیاز و رفع نیاز، نگرش مردم را کوتاه مدت، مقطعی و سطحی کرده است و سبب شده تا مردم حتی برای هدف و نیازهای بلند مدت، پاسخ و راه کار کوتاه مدت مطالبه کنند، بی خبر از این که بین کاشت و برداشت، مرحلۀ دیگری به نام «داشت» هم وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
یکی کاشت، دیگری برداشت
در مقاله های گذشته، دانستیم که گرچه تولید و برداشت برنج با زحمت همراه است، ولی می توان با کنش هوشمندانه و هدفمند در طراحی و چاپ کیسه ی برنج، می توان زحمت های بازاریابی و فروش را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داد.
گرچه امروز با پیشرفت جامعه و تکنولوژی کاشت و برداشت برنج ساده تر انجام می شود، با این حال هنوز هم کشاورز ها و مراقبت های شبانه روزی آن ها نقش مهمی در به بار نشستن این دانه ی پر برکت دارد. به همین دلیل بر آن شدیم تا با نگاهی گذرا به فرآیند تولید برنج از کاشت تا برداشت، افزون بر آشنا ساختن مخاطب با روند به عمل آمدن برنج، او را نسبت به رنج و زحمت و مشکل هایی که در به دست آوردن این کالای غذایی پر مصرف وجود دارد، آشنا سازیم.
کاشت برنج
روند کاشت برنج، به طور معمول (بسته به محیط و شرایط) بین سه تا شش ماه زمان لازم دارد. رشد برنج از سه مرحلۀ اصلی 1. رویش (جوانه زدن) 2. زایش (باز تولید کردن) و 3. پرورش (رسیده شدن) تشکیل شده است.
این مرحله زمانی رخ می دهد که نخستین ریشه و جوانه از دانه بروز می کند. در این مرحله دانه به میزان مشخصی آب و دمایی بین 10 تا 40 درجه ی سانتی گراد نیاز دارد. اگر زمین آبیاری شده باشد، ابتدا جوانه و سپس ریشه بیرون می زند. اگر زمین آبیاری نشده باشد، ابتدا ریشه و سپس جوانه از دانه بروز می کند.
در این مرحله دانه شروع به جوانه زدن می کند. برگ هایی از دانه رشد می کنند و دانه که حالا به گیاه تبدیل شده است، شروع به قد کشیدن می کند. این مرحله بین 55 تا 85 روز زمان می برد و بسته به نوع برنج می تواند متفاوت باشد.
در این مرحله، خوشه های برنج به وسیله ی برگ هایی از ساقه پوشانده می شوند و سپس نوک این خوشه از پوشش بیرون می رود و رشد می کند. وقتی که خوشه ی برنج به طور کامل نمایان شد، می گویند که گیاه در مرحلۀ «معالجه» قرار دارد. یک روز پس از معالجه، گیاه شروع به شکوفه دادن می کند. با باز شدن شکوفه ها، گرده افشانی نیز آغاز می شود و شکوفه ها بر روی یکدیگر گرده افشانی می کنند. شکوفه دادن تا هفت روز به طول می انجامد.
رسیدن محصول
در این مرحله برنج رشد کامل داشته است و می توان آن را برداشت کرد. هوای بارانی و دمای پایین سبب طولانی شدن این فاز و هوای آفتابی و گرم، سبب کوتاه شدن آن می شود. این مرحله بسته به نوع برنج و شرایط آب و هوایی محیط، می تواند زمان های متفاوتی داشته باشد. بسته به نوع برنج، این مرحله از 15 تا 40 روز می تواند به طول انجامد. هم چنین این مدت زمان از 35 روز در منطقه های گرم سیر تا 65 روز در منطقه های سردسیر، متغیر است.
ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند...
همان گونه که دیدیم، بر خلاف آن چه که تکنولوژی به ما القا می کند، کاشت، داشت و برداشت برنج، فرآیندی زمان بر، مشکل، پر زحمت و مراقبت است. فرآیندی که هیچ اپلیکیشن، راه میان بر و واسطه ای جز زحمت و مراقبت برای آن وجود ندارد. پی بردن به این موضوع سبب می شود تا مخاطب نسبت به کنش های مصرفی خود آگاهی بیشتری داشته باشد که در نهایت به صرفه جویی و مصرف بهینه ی منبع های طبیعی جهان از جمله منبع های مهم غذایی، منتهی می گردد. این جمله ی نگارنده را به یاد داشته باشیم که: "صرف ساده به دست آمدن چیزی، دال بر ساده تولید شدن آن نیست".
برای دریافت فایل مقاله ی "از زمین تا خانه: برنج کشاورز، به کام ما" بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی "از زمین تا خانه: برنج کشاورز، به کام ما"
بسته بندی کالا دو هدف عمده را دنبال می کند:
بالا رفتن سطح انتظار و توقع مشتری، کالا ها را مشکل پسند کرده و دیگر نمی توان حتی یک حبه قند و یا چای کیسه ای را بدون پوشش و بسته بندی خاص خود یافت. از سویی دیگر، اگر جایگاه تعیین کننده ی بسته بندی در جذب و اقناع مشتری را مد نظر داشته باشیم، در می یابیم که هزینه کردن برای بسته بندی کالا و طراحی، می تواند تا میزان گسترده ای، هزینه های مربوط به بازاریابی را پوشش دهد. به همین دلیل، نگارنده بر آن شد تا در این یادداشت، از لنز بازاریابی و البته زنجیره ی ارزشی، به تحلیل بسته بندی کالا بپردازد.
در پناه خدا یا در پناه بسته بندی؟؟
یکی از چرا ها و پیش ران های بسته بندی کالا، نگهداری از کالا به ویژه در مسیر کارخانه تا فروشگاه است. بسته بندی کالا باید در تناسب کامل با شکل، حجم، کارکرد، مصرف، فروشگاه و مشتری آن باشد. هرچه بسته بندی منعطف تر باشد و امکان حمل و نقل بهتری داشته باشد، برای مشتری جذاب تر است. توجه به منطقه ی جغرافیایی و ناحیه ی پحش کالا از دیگر عامل های مهمی است که باید در بسته بندی لحاظ شود. زمان حمل و نقل کالا تا رسیدن آن به فروشگاه و مصرف کننده ی نهایی، از دیگر نکته های مهم در بسته بندی است. نگارنده باور دارد که «بسته بندی، خانه ی اول کالای شماست»، پس خانه ی خوبی برای کالای خود بسازید و کالا را به امان خدا رها نکنید.
خانه ی دوم کالای شما کجاست؟
خانه ی سوم چطور؟
و خانه ی چهارم؟؟؟؟
این کالا هست که باید خود را به فروش برساند
گرچه فرآیند یافتن فروشگاه و فروشنده ی مناسب بیشتر با دخالت منبع های انسانی چون بازاریاب و مدیر فروش انجام می گیرد، ولی نگارنده بر این باور است که به محض ورود کالا به فروشگاه، این کالا است که باید خودش را به فروش برساند و از هیچ کس دیگر کاری بر نمی آید. به باور نگارنده، فروشگاه، خانه ی دوم کالا به شمار می رود. در این خانه است که کالا باید مدتی حضور داشته باشد تا پس از رقابتی نفس گیر با دیگر کالاهای مشابه، راه خود را به سمت خانه ی سومش، بیابد.
از لحظه ای که کالای شما درون قفسه ی فروشگاه قرار می گیرد، نبردی خاموش و البته مهم و استراتژیک، میان بسته بندی و طراحی کالاها شکل می گیرد. هر کالایی می کوشد تا خود را جذاب تر نشان دهد و بیش از دیگر کالاها چشم و توجه مشتری را برباید. شاید در نگاه نخست این نبرد بین کالا ها رخ دهد، ولی در اصل جنگی نیابتی میان تولید کننده های مختلف است. این کالا نیست که پیروز می شود، این برند و هویت سازمان است که بر دیگر تولید کننده ها غلبه می کند.
پس اگر به برند، کالا و هویت سازمان خود اهمیت می دهید، طراحی و بسته بندی قدرتمندی برای کالای خود تدارک ببینید که در نبرد با دیگر رقیب ها، حرفی برای گفتن داشته باشد و بتواند به تنهایی از موجودیت خود دفاع کند.
اگر بسته بندی کالای شما آن قدر قدرتمند باشد که بتواند راه خود را به خانه های اول تا سوم (خانه ی سوم کدام خانه بود؟)، پیدا کند، دست یافتن به خانه ی چهارم چندان مشکل نخواهد بود. خانه ی چهارم به مرحله ای اشاره دارد که کالا مصرف شده و مشتری تصمیم می گیرد با بسته بندی کالا چه کار کند. بر این اساس خانه ی چهارم می تواند سطل زباله، مرکز باز یافت و یا همان خانه ی سوم باشد.
امروزه با پیشرفت های گسترده در دانش باز یافت، شیمی و مواد، سازمان ها می کوشند تا بسته بندی های ماندگار و یا قابل باز یافت برای کالاهای خود فراهم کنند. از سویی دیگر، برخی از سازمان ها نیز با تعریف کردن کارکرد هایی برای بسته بندی کالا، حیات و دوام بسته بندی را پس از مصرف کالا نیز تضمین می کنند. برای نمونه، می توان به کیسه های برنج اشاره کرد که حتی پس از مصرف برنج، کاربردهای گسترده ای برای مشتری به همراه دارند.
برای دریافت فایل مقاله ی "اودیسه ی کالا: به امان خدا یا به امان بسته بندی؟؟" بر لینک زیر کلیک کنید.
برنج در آمریکا
این مقاله به تحلیل جایگاه و اهمیت برنج در زندگی و صنعت مردم آمریکا می پردازد. هم چون یکی دیگر از مقاله های پیشین، تولید برنج، مصرف برنج و جایگاه برنج در اقتصاد آمریکا، از محورهای اصلی این مقاله خواهند بود.
آمریکا و کشاورزی
آمریکا کشوری است بزرگ و صنعتی که جمعیتی بیش از 320 میلیون نفر را درون خود جای داده است. با این حال، تنها 1.5 درصد از جمعیت این کشور در صنعت کشاورزی مشغول هستند و سهم این صنعت از تولید ناخالص داخلی، از 1.2 درصد تجاوز نکرده است.
تولید برنج در آمریکا
میزان تولید برنج آمریکا سالانه بیش از 12 میلیون تن است که چیزی حدود 2 درصد از برنج تولید شده ی جهان را تشکیل می دهد. در کل، آمریکا 1.5 میلیون هکتار زمین برای کاشت برنج دارد که به ازای هر هکتار، 7.5 تن برنج تولید می شود. با وجود این که هفت ایالت به کاشت برنج مشغول هستند، سه ایالت آرکانساس، لوئیزیانا و کالیفرنیا، بیش از 80 درصد از برنج تولید آمریکا را به خود اختصاص می دهند. از میان سه ایالت یاد شده، سهم ایالت نخست از تولید برنج، به بیش از 40 درصد (بیش از 3.6 میلیون تن) می رسد. کالیفرنیا، لوئیزیانا، می سی سی پی، تگزاس و میسوری هر یک به ترتیب با 2.2، 1.2، 0.5، 0.5 و 0.3 میلیون تن تولید برنج، در جایگاه بعدی قرار می گیرند.
صادرات برنج در آمریکا
برخلاف اروپا که تولید برنج در آن بیشتر جنبه ی اکولوژیک و ساختاری دارد، در آمریکا برنج نقش مهمی در صادرات و به دنبال آن اقتصاد کشور ایفا می کند. سالانه بیش از 4 میلیون تن از برنج آمریکا به جهان صادر می شود و این سهم 12 درصدی از صادرات برنج در جهان، آمریکا را به چهارمین صادرکننده ی برنج در جهان (پس از تایلند، ویتنام و چین)، تبدیل کرده است. کانادا، هایتی، ژاپن، مکزیک، عربستان و ترکیه، از جمله مشتری های عمده ی برنج آمریکا هستند.
مصرف برنج در آمریکا
در آمریکا، برنج مصرف و کارکردهای مختلفی دارد. در کل، 63 برنج به صورت مستقیم و در غذا به کار می رود، 22 درصد برای غذای حیوان ها و بچه ها، و در نهایت 15 درصد برای تولید نوشیدنی های الکلی اختصاص می یابد.
اشتباه نکنید: همان گونه که در مقدمه بیان کردیم، آمریکایی ها چندان تمایلی به مصرف برنج (به ویژه در غذا) ندارند و میزان 63 درصدی که برای استفاده ی مستقیم در غذا عنوان شد، بیش تر به دلیل مهاجرهای برنج خور است که از آسیا، اسپانیا و پرتغال به آمریکا آمده اند و در مقاله های پیشین نیز ذکر خیرشان بود.
چالش های پیش روی تولید برنج در آمریکا
گرچه آمریکا همه ی ابزارهای مورد نیاز برای تولید بهینه ی برنج را در اختیار دارد، با این حال، چالش های زیادی در این خصوص ایجاد شده و یا در حال پدید آمدن هستند که می توانند نقش محدود کننده ای در تولید برنج این کشور داشته باشند:
برنج آمریکایی: سنتز دانش و اقتصاد
خواننده ی تیزبین تا کنون دریافته است که دانش کشاورزی و اقتصاد، دو عنصر مهم صنعت کشاورزی آمریکا به شمار می روند. با وجود جمعیت کم مشغول در صنعت کشاورزی و هم چنین سهم اندک این صنعت در تولید ناخالص داخلی آمریکا، پژوهش نقش حیاتی و تعیین کننده ای در پیش راندن این صنعت دارد. گذشته از این، آمریکایی ها از آورده های اقتصادی این صنعت دوری نگرفته اند و هم چنان به آن توجه دارند.
با توجه به منبع های طبیعی غنی و کلان ایران، هم چنین ظرفیت بالای صنعت کشاورزی (به ویژه برنج و گندم)، نگارنده امیدوار است تا با توجه هرچه بیشتر به این صنعت، عامل های موثر (اقتصاد، پژوهش و کشاورزی) و فراهم آوردن فرصت رشد و گسترش آن، ما نیز بتوانیم هم چون دیگر کشورها، سهمی از آوردگاه اقتصادی این صنعت داشته باشیم.
برای دریافت فایل مقاله ی "سر سفره ی عمو سام: برنج آمریکایی" بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی "سر سفره ی عمو سام: برنج آمریکایی"
برنج، گندم و ذرت، سه مورد از مهم ترین و پرمصرف ترین غذاهای جهان هستند که روی هم رفته، 42 درصد از کالری مورد نیاز تمام بشر را تامین می کنند. در این بین، برنج هم چنان بهترین گزینه غذایی برای کشورهای میان درآمد و کم درآمد است.
برنج غذای اصلی بیش از نیمی از مردم جهان را تشکیل می دهد. بیش از 3.5 بیلیون از افراد بشر، 20 درصد از کالری روزانه ی مورد نیاز بدن شان را با مصرف برنج تامین می کنند. با وجود گستردگی و استقبالی که در سراسر جهان از برنج می شود، آسیا با 90 درصد، هم چنان در صدر تولید کننده های برنج قرار دارد. ناگفته نماند که تقاضای برنج نیز در این قاره همبستگی مثبتی با تولید آن دارد و هم چنان رو به افزایش است. با این حال، منطقه هایی هم در جهان وجود دارند که گرچه همانند آسیا برنج خیز نیستند، ولی تقاضا برای برنج در آن ها، رشد گسترده ای یافته است. آفریقا و آمریکای لاتین دو مورد از مورد های یاد شده هستند. آن چه مشخص است، این است که با رشد جمعیت و اقتصاد، تولید و تقاضای برنج، رشد خواهد یافت.
گرچه برنج هم چنان غذای اصلی این قاره به شمار می رود، با این حال پیش بینی می شود که در آینده و با رشد اقتصادی کشورهای این قاره، ذائقه و رژیم مردم دگرگون شود و میزان تقاضا برای برنج کاهش یابد.
ژاپن، تایوان و کره جنوبی، از نمونه کشورهای با درآمد بالا هستند که پس از رونق اقتصادی، رفته رفته مصرف برنج را کاهش دادند و به مصرف سبزی و گوشت رو آوردند. همین الگو درباره کشورهای میان درآمد هم چون چین، تایلند و مالزی نیز دیده می شود.
هند، ویتنام و اندونزی، از جمله کشورهای در حال توسعه هستند که روند یاد شده، با آهنگ کند تری در آن ها دیده شده است.
با این حال فراموش نکنیم که الگوهای فرهنگی خاص (هم چون گیاه خواری در هند)، شرایط آب و هوایی، جامعه و پیشینه های اجتماعی و ارزشی آن، از جمله فاکتور هایی هستند که در مصرف برنج مداخله می کنند و ممکن است از شکل گیری روند یاد شده پیش گیری و یا در پیش روی آن دگرگونی ایجاد کنند. با این همه، تا کنون تولید و مصرف برنج در آسیا با افزایش همراه بوده است.
در آفریقا شرایط کمی متفاوت است. در این کشور سرانه ی مصرف برنج نسبت به دهه های پیشین رشد چشم گیری داشته است و البته در این بین، رشد جمعیت نیز بی تاثیر نبوده است. میزان افزایش مصرف برنج در آفریقا به اندازه ای است که حتی میان شهرنشین ها نیز برنج به عنوان گزینه ای اصلی برای تامین غذای خانواده تبدیل شده است. با این حال، اختلاف معنا داری میان افزایش مصرف برنج در آسیا و آفریقا وجود دارد و نباید آن دو را متاثر از یک عامل پنداشت.
"بر خلاف آسیا که با افزایش درآمد میزان مصرف برنج در آن کم می شود، در آفریقا با افزایش درآمد میزان مصرف برنج نیز افزایش می یابد و این خود نشان می دهد که مردم آفریقا تا چه میزان با فقر و قحطی سروکار دارند که برنج برای آن ها، به عنوان غذایی گران قیمت و مفید به شمار می رود."
با همه ی این ها، هنوز این قاره در تامین برنج با مشکل مواجه است و عرضه ی برنج، نمی تواند پاسخ گوی تقاضای موجود باشد.
اگر بخواهیم یک نتیجه گیری از آن چه یاد شد عرضه کنیم، باید بگوییم که گرچه با وجود رشد جمعیت، تکنولوژی، شهر نشینی و اقتصاد، هم چنان بخشهایی از جهان هستند که در فقر و قحطی به سر می برند و برنج برای آن ها، به عنوان غذایی گران بها و شاید بتوان گفت "کمیاب"، به شمار می آید، ولی قاعده و اصل کلی این است که رشد اقتصادی، افزایش شهرنشینی و رشد جمعیت، از جمله عامل های اثرگذار بر تولید و مصرف برنج هستند و می توانند عرضه و تقاضای آن را دگرگون سازند. با این حال نگارنده باور دارد که با وجود پیشرفت تکنولوژی و رشد اقتصاد، زمین های کشاورزی و منبع های طبیعی، ثابت هستند و افزایش پیدا نمی کنند و همین ممکن است در آینده چالش های گسترده ای را پیش روی صنعت کشاورزی، به ویژه برنج، قرار دهد.
برای دریافت فایل مقاله ی "دور دنیا با برنج"، بر لینک زیر کلیک کنید.